سرگیجه:(Vertigo)  وقتی دنیا دور سرت می‌چرخد

سرگیجه‌ی واقعی حالتی است که در آن احساس عدم تعادل می‌کنید. اگر دچار چنین حالتی شوید، ممکن است حس کنید خودتان در حال چرخش هستید یا دنیای اطرافتان می‌چرخد. این سرگیجه با احساس سبکی سر یا عدم تعادل ساده فرق دارد. وقتی می‌گوییم کسی «سرگیجه دارد»، ممکن است منظور احساس ضعف، سبکی سر یا تلو‌تلو خوردن باشد. اما سرگیجه احساسی است چرخشی، همراه با بی‌ثباتی و گاهی گیجی.

این دو حالت هم متفاوت‌اند:

·       گیجی می‌تواند به‌دلیل افت فشار خون، مصرف برخی داروها، مشکلات بینایی یا مسائل روانی ایجاد شود.

·       ولی سرگیجه معمولاً به علت مشکلاتی مانند میگرن، آسیب به سر، بیماری منییر یا جابه‌جایی کریستال‌های کوچک در گوش داخلی که به تعادل کمک می‌کنند، رخ می‌دهد.

انواع سرگیجه

ورتیگو دو نوع اصلی دارد: محیطی و مرکزی. تفاوت این دو در علت بروز آن‌هاست.

·       سرگیجه محیطی

شایع‌ترین نوع سرگیجه است و معمولاً به دلیل مشکل در گوش داخلی یا عصب دهلیزی (vestibular nerve) در مغز به وجود می‌آید. این ساختارها به حفظ تعادل بدن کمک می‌کنند.
یکی از علل رایج سرگیجه محیطی، بیماری‌ای به نام سرگیجه وضعیتی حمله‌ای خوش خیم (BPPV) است. در این حالت، با حرکت خاصی از سر—مثلاً وقتی آن را به عقب خم می‌کنید—حالت سرگیجه ایجاد می‌شود.

·       سرگیجه مرکزی

کمتر شایع است، اما معمولاً جدی‌تر. این نوع از سرگیجه ناشی از مشکلی در مغز است، مانند سکته مغزی یا عفونت. علائم آن شدیدتر بوده و ممکن است باعث مشکلاتی مانند سختی در راه رفتن شود.

   دلایل سرگیجه

سرگیجه معمولاً به‌دلیل اختلالی در گوش داخلی ایجاد می‌شود. برخی از شایع‌ترین علل آن عبارت‌اند از:

سرگیجه وضعیتی خوش‌خیم حمله‌ای (BPPV)

در این اختلال، ذرات ریز کلسیمی که معمولاً در جای خاصی از گوش داخلی قرار دارند، از جای خود جدا شده ( کانالیت) و در بخش‌های دیگر گوش جمع می‌شوند.گوش داخلی مسئول ارسال پیام‌هایی به مغز درباره موقعیت سر و بدن است تا تعادل حفظ شود. وقتی این ذرات در مسیر اشتباهی قرار بگیرند، مغز سیگنال‌های نادرستی دریافت می‌کند و احساس چرخش یا عدم تعادل ایجاد می‌شود.

 BPPV می‌تواند بدون علت مشخصی اتفاق بیفتد و معمولاً با افزایش سن شایع‌تر می‌شود.

بیماری منییر (Meniere’s Disease)

این بیماری مربوط به گوش داخلی است و احتمالاً به‌دلیل تجمع مایع و تغییرات فشار درون گوش رخ می‌دهد. علائم آن شامل:

·       حملات سرگیجه

·       صدای زنگ در گوش (وزوز)

·       کاهش شنوایی

نوریت دهلیزی یا لابیرنتیت (Vestibular neuritis / Labyrinthitis)

این دو وضعیت اغلب ناشی از عفونت ویروسی مانند آبله‌مرغان، سرخک یا هپاتیت هستند. عفونت باعث التهاب عصب‌هایی می‌شود که پیام‌های مربوط به تعادل را از گوش به مغز منتقل می‌کنند. نتیجه این التهاب، اختلال در حفظ تعادل و احساس سرگیجه است.

  آیا استرس می‌تواند باعث سرگیجه شود؟

بله. اضطراب و استرس شدید می‌توانند منجر به احساس سرگیجه و چرخش شوند. بخش‌هایی از مغز که درگیر احساس اضطراب هستند، می‌توانند در ایجاد سرگیجه نیز نقش داشته باشند. همچنین، استرس یکی از عوامل خطر برای بروز لابیرنتیت است.

  دیگر دلایل احتمالی سرگیجه:

·       آسیب به سر یا گردن

·       مشکلات مغزی مانند سکته مغزی یا تومور

·       مصرف برخی داروها (مانند بعضی از آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای قلبی یا ضدالتهابی‌ها)

·       میگرن

·       عفونت گوش

·       نوروم آکوستیک (تومور خوش‌خیم در عصب شنوایی)

·       جراحی گوش

·       افت فشار خون

·       کم‌آبی بدن (دهیدراتاسیون)

·       بی‌نظمی در ریتم قلب

·       بیماری‌هایی مثل ام‌اس (MS) یا دیابت

·       اتواسکلروز (رشد غیرطبیعی استخوان در گوش میانی)